تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک بیماری هورمونی است که از هر 10 زن 1 نفر را درگیر میکند. یکی از راه‌های درمان و کنترل تنبلی تخمدان رژیم غذایی است. برای مقابله با این بیماری مهم است که بدانیم برای تنبلی تخمدان چه بخوریم و از چه غذاهایی پرهیز کنیم.
خبر خوب اینکه درصورت تلاش برای باردار شدن با وجود علائم این بیماری، میتوانید روی کمک و راهنمایی های تیم سلامت و مشاوران مینت حساب ویژه باز کنید. ما پس از دریافت پاسخ ها شما که حول چند موضوع اصلی ( سبک زندگی فعلی، رژیم غذایی فعلی، بیماری های زنانه و آزمایش های مرد) است و ارزیابی آنها به شما کمک میکنیم تا 90% شانس بارداری داشته باشید.
سندرم تخمدان پلی کیستیک باعث عدم تعادل هورمونی در زنانی می شود که در سن باروری هستند. البته ناگفته نماند که علائم تنبلی تخمدان در بدن هر زنی متفاوت است. بسیاری از مطالعات مشخص کرده اند که ارتباطی بین قند خون، انسولین و تنبلی تخمدان وجود دارد. پس لازم است چند باور علمی را در این مورد به خاطر بسپارید:
PCOS◄ باعث افزایش ترشح هورمون آندروژن ( هورمون مردانه) می شود. با بالا رفتن میزان این هورمون زنان بیشتر در معرض خطر بیماری قلبی، کلسترول بالا و دیابت نوع 2 قرار میگیرند. زنان درگیر این مشکل احتمالا تجربه آکنه خواهند داشت.
◄ فراموش نکنید که تنظیم سطح هورمون های زنانه یکی از روش های مؤثر در کنترل علائم و بهبود مشکلات باروری مرتبط با سندرم تخمدان پلی کیستیک است. میتوانید سطح این هورمون های مهم را با مصرف مواد مغذی، غذاهای پرفیبر و کاهش مشکلات قند خون مرتبط با این بیماری کنترل کنید.
◄ توجه داشته باشید وزن متعادل (5-10 %) با ورزش و دنبال کردن یک رژیم تنبلی تخمدان خاص علائم شایع این بیماری را کمتر میکند.
برای تنبلی تخمدان چه بخوریم؟
اگر متوجه شده‌اید که تنبلی تخمدان دارید، اضافه کردن این غذاها به رژیم غذایی خود را در نظر داشته باشید:
سبزیحات
مهم نیست که چه رژیمی دارید، سبزیجاتی که برگ سبز دارند گزینه خوبی برای سلامتی شما هستند. سبزیجات سرشار از مواد مغذی و کم کالری هستند و برای کاهش وزن و همچنین تغذیه ایده آل مناسب‌اند. اما مهمتر از همه، سبزیجات برگ سبز مانند کلم پیچ یا اسفناج حاوی سطوح بالایی از ویتامین B هستند، که برای زنانی که تنبلی تخمدان دارند بسیار مفیدند. به طرز باورنکردنی‌ای، بیش از 80 درصد از زنان مبتلا به تنبلی تخمدان دچار کمبود ویتامین B هستند! این ویتامین خاص با بسیاری از علائم تنبلی تخمدان مرتبط است، از جمله:
برای تنبلی تخمدان چه بخوریم؟
- مقاومت نسبت به جذب انسولین
- پریود نامنظم
- رشد موهای زائد
- چاقی
- نازایی
گوشت ارگانیک
گوشت ارگانیک و طبیعی یعنی گوشت مرغ یا دامی که در فضای آزاد رشد کرده و تغذیه‌ی آن علف و مواد طبیعی بوده است. خوردن گوشت ارگانیک و طبیعی برای هر رژیم غذایی سالم ضروری است. این امر به ویژه برای مبتلایان به سندروم تخمدان پلی کیستیک صادق است. گوشت غیر ارگانیک معمولاً داری میزان بالایی از هورمون‌هایی است که به دام داده می‌شود و این می‌تواند مستقیماً بر میزان هورمون‌های انسانی تأثیر بگذارد. در مقابل آن، گوشت ارگانیک معمولاً دارای مقدار کمتری از هورمون‌های حیوانی است و در صورت عدم تعادل هورمونی، خوردن آن برای بدن بهتر است.
چربی های سالم
چربی همیشه دشمن شما نیست! چربی‌های سالم زیادی وجود دارد که میتوانید در رژیم غذایی خود از آنها لذت ببرید، از آووکادو گرفته تا ماهی‌های چرب، و همه‌ی اینها برای تنبلی تخمدان مفید و بسیار مهم هستند. چربی‌های سالم منبع اسیدهای چرب هستند که در حفظ دیواره‌های سلولی نقش کلیدی دارند. علاوه بر این، برای تعادل هورمون‌ها و همچنین کنترل وزن نیز مفیدند. یکی از نگرانی‌های بسیار بزرگ برای زنانی که به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند، باروری و بارداری است. اسیدهای چرب نقش اساسی در هر دوی این موارد دارند. امگا 3، یک اسید چرب است که در منابعی مانند ماهی یا دانه کتان یافت می‌شود، و به موارد زیر کمک میکند:
- تنظیم هورمون‌ها
- کاهش حساسیت بدن به پرولاکتین، هورمونی که می‌تواند تخمک گذاری را سرکوب کند.
- افزایش جریان خون در رحم
- افزایش مخاط دهانه رحم که به اسپرم کمک میکند تا به تخمک برسد.
- تنظیم سیکل قاعدگی
همه اینها در افزایش شانس باردار شدن شما موثرند.
انواع توت‌ها، آجیل، چای سبز (هر چیزی که حاوی آنتی اکسیدان بالایی باشد)
همه این موارد با هم گروه بزرگ و گسترده‌ای را تشکیل می‌دهند، که عبارتند از: بلوبری، توت فرنگی، گردو، شکلات تلخ، و … که همگی دارای سطوح بالایی از آنتی اکسیدان هستند. این مواد خوراکی برای یک رژیم غذایی سالم در هر شرایطی بسیار مهم هستند، اما اگر تنبلی تخمدان دارید اهمیت بیشتری پیدا میکنند.
غلات کامل
زنانی که از سندروم تخمدان پلی کیستیک رنج می‌برند چهار برابر بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 هستند و غلات کامل یا سبوس‌دار حاوی سطوح بالایی از فیبر هستند که میتوانند به مدیریت سطح انسولین کمک کنند.
غذاهای دارای فیبر بالا، مانند جو، لوبیا، آجیل، میوه‌های خشک یا برنج سبوس‌دار، کربوهیدرات های کند رهش هستند. این بدان معنی است که آنها قند را با سرعت آهسته‌تر و منظم‌تری وارد خون میکنند؛ بنابراین، کمتر احتمال دارد که باعث افزایش سطح قند خون مرتبط با دیابت نوع 2 شوند.
برای تنبلی تخمدان چه چیزی نباید بخوریم؟
اینها غذاهایی هستند که در صورت تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک، باید از مصرف آنها اجتناب کنید یا مقدار مصرفی را کاهش دهید:
غذاهای فراوری شده
غذاهای فرآوری شده دارای شاخص گلیسمی (GI) بالاتری هستند که مستقیماً با تولید انسولین و دیابت مرتبط است. همانطور که قبلا ذکر شد، زنان مبتلا به PCOS بسیار بیشتر در معرض ابتلا به دیابت هستند، و بنابراین بسیار مهم است که از غذاهای با گلیسمی بالا اجتناب کنید؛ زیرا، منجر به افزایش قند خون شما می‌شود. غذاهای فرآوری شده شامل بیسکویت، کیک و غذاهای آماده هستند، اما کربوهیدرات‌هایی مانند سیب زمینی سفید، نان سفید و برنج سفید را نیز پوشش میدهد.
لبنیات
برای درک اینکه چرا باید از مصرف لبنیات اجتناب کنید، باید نقش فاکتور رشد انسولین 1 (IGF-1) را بدانید. به طور خلاصه IGF-1 ساختار و نقش انسولین را در بدن شما تقلید میکند و نشان داده شده است که زنان مبتلا به تنبلی تخمدان سطوح بسیار بالاتری از IGF-1 نسبت به سایر افراد دارند. IGF-1 که در محصولات شیر گاو یافت می شود دقیقاً همان ساختار IFG-1 انسان را دارد و بنابراین مقدار آن را در بدن شما افزایش میدهد و برای شما مضر است.
چربی های مضر
گفتیم که «چربی‌های سالم» میتوانند نقش مثبتی در مدیریت سندروم تخمدان پلی کیستیک داشته باشند و عکس آن برای «چربی‌های مضر» صادق است. غذاهایی که دارای چربی‌های اشباع یا هیدروژنه هستند، شامل محصولات لبنی مانند خامه یا پنیر و گوشت قرمز چرب و همچنین غذاهای فرآوری شده یا سرخ شده می‌باشند. این چربی‌های ناسالم میتوانند تولید استروژن را افزایش دهند که می‌تواند علائم PCOS شما را بدتر کند و منجر به افزایش وزن شود. افزایش وزن نیز بر علائم تنبلی تخمدان تاثیر منفی بیشتری می‌گذارد.
سویا
زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک معمولا سطح استروژن بالاتر از حد طبیعی دارند. نشان داده شده است که سویا سطح استروژن را افزایش میدهد، که برای افرادی که استروژن پایینی دارند عالی است، اما می تواند برای افراد مبتلا به PCOS مضر باشد.
گلوتن
به زنان مبتلا به تنبلی تخمدان توصیه می‌شود گلوتن را از رژیم غذایی خود حذف کنند. این به این دلیل است که گلوتن می‌تواند منجر به التهاب شود که باعث مقاومت به جذب انسولین و افزایش خطر ابتلا به دیابت می‌شود. همچنین نشان داده شده است که افرادی که التهاب بیشتری دارند، تولید آندروژن اضافی دارند که موجب افزایش وزن و قاعدگی نامنظم می‌شود. افزایش وزن و قاعدگی نامنظم از علائم رایج تنبلی تخمدان هستند.
رژیم غذایی چینی برای تخمدان پلی کیستیک
غذا در طب چینی حکم درمان را دارد. پس به اندازه داروهای گیاهی ممکن است به عنوان بخشی از درمان تنبلی تخمدان به شمار برود. خوب است بدانید که در طب چینی، تنبلی تخمدان یک بیماری سرد و مرطوب است.
جالب است بدانید که طحال در طب چینی یک عضو سرد و مرطوب شناخته می شود. وقتی رطوبت زیادی به طحال حمله ور شود، عملکرد آن را کند میکند و همین وضعیت باعث بروز مشکلاتی در بدن می شود. این مشکلات در طب چینی 100 % باعث بروز کیست های تخمدانی می شوند.
غذاهای ممنوعه در طب چینی
برای اینکه بدن را از عوامل بیرونی محافظت کنید لازم است ریشه مشکل و دلیل بروز تنبلی تخمدان را بشناسید. پس رژیم غذایی بخشی از این ریشه یابی است. با شناسایی غذاهای ممنوعه در طب چینی پا در جاده درمان میگذارید:
لبنیات ممنوع است (حتی ماست)
سویا نخورید
آرد سفید گندم
قند
سیب زمینی
غذاهای سرخ شده
شیرین کننده از هرنوع ( به جز شیره افرا یا عسل)
نوشیدنی های سرد (آب یخ، قهوه سرد یا چای سرد)
انواع اسموتی
انواع آب میوه
سالاد زیاد ممنوع است ( نباید برای همه وعده های روزانه سالاد بخورید)
چند حقیقت درمورد سندرم پلی کیستیک
این بیماری در ردیف اول بیماری های شایع زنانه در زندگی امروز قرار دارد با بیش از یک نفر از هر پنج نفر که دچار علائم آن هستند. بنابر مطالعات انجمن آمریکایی برای نشریه پزشکی باروری، شیوع ناباروری در زنان مبتلا به تنبلی تخمدان بین 70-80 % است.
باید اضافه کنیم که این بیماری باعث به هم خوردن نظم هورمونی می شود و فرایند باروری و باردار شدن زن را با مشکلاتی همراه خواهد کرد. همچنین باید اضافه کنیم که PCOS خطر سقط جنین را افزایش میدهد. اگر با وجود داشتن این مشکل موفق به بارداری شده اید یعنی به درستی توانسته اید با یک رژیم غذایی اصولی به جنگ علائم و شرایط بروید!
چرا تخمدان پلی کیستیک بر تخمک گذاری من اثر می گذارد؟
حالا که با اثرات یک رژیم غذایی ناسالم آشنا شدید باید اضافه کنیم تخمک های شما در تخمدان ها قرار دارند و هر تخمک در کپسولی به نام فولیکول جاگرفته است. هر ماه معمولا یک فولیکول برای تولید تخمک بالغ در سالهای باروری اش رشد میکند، بعد از رهاسازی تخمک، فولیکول از بین می رود.
اما اگر تخمدان پلی کیستیک در میان باشد فولیکول تخمک را رها نمیکند و همچنان بزرگ می ماند. این فولیکول تبدیل به کیست پر از مایع می شود و با گذر زمان بسیاری از این کیست های کوچک تخمدان ها را پر میکنند.
هیچ دلیلی برای بروز سندرم وجود ندارد
پژوهش ها می گویند این بیماری احتمالا ناشی از ژنتیک و اثرات محیطی است. به باور پزشکان سندرم پلی کیستیک به دلیل جهش های ژنتیک و وراثت اتفاق می افتد. اثرات محیطی مثل سبک زندگی ناسالم، سیگار کشیدن و زیاده روی در مصرف الکل ممکن است شما را بیش از هر فرد عادی دیگری در معرض ابتلا به این بیماری شایع قرار بدهد.
تشخیص PCOS بدون وجود کیست در تخمدان ها ممکن است
برای تشخیص سندرم باید آزمایش خون، سونوگرافی و تست ارزیابی علائم بدهید. اگرچه این بیماری مربوط به تخمدان ها می شود ولی بسیاری از متخصصین در تلاش برای تغییر این عبارت هستند.
تشخیص این اختلال بدون/ با وجود کیست های تخمدانی ممکن است. به دلیل پیچیدگی و ناشناخته بودن دلیل بیماری پزشکان درصورت وجود مجموعه ای از یک یا چند علائم به وجود مشکل پی می برند.
چاقی با سندرم تخمدان پلی کیستیک ارتباط دارد
علاوه بر عدم تعادل هورمونی زنان مبتلا دچار حساسیت انسولین هم می شوند. انسولین قند (گلوکز) را از جریان خون به سلول ها برای تأمین انرژی می برد.
زنان دچار حساسیت انسولین ناشی از تنبلی تخمدان نمیتوانند این فرایند را در بدن خود تجربه کنند که در نتیجه باعث افزایش سطح انسولین در جریان خون خواهد شد. بالا بودن سطح انسولین باعث افزایش آندروژن و بالا رفتن اشتها می شود.
این دو فاکتور یعنی افزایش وزن ولی دلیل تنبلی تخمدان نیست. هرچند اگر مبتلا به سندرم باشید و وزن کم کنید خارج از واقعیت نیست.
خطراتی که با وجود تنبلی تخمدان سلامت مرا تهدید میکند
در کتار ناباروری، زنان مبتلا به تنبلی تخمدان در معرض خطرات زیر هم هستند:
سرطان اندومتر و ضخیم شدن دیواره داخلی رحم ( زنان درگیر تخمدان پلی کیستیک سه برابر بیشتر از زنان عادی درمعرض سرطان رحم قرار دارند).
مشکلات تنفسی در زمان خواب؛ این اختلال باعث توقف تنفس در زمان خوابیدن شما (آپنه انسدادی) می شود.
مقاومت انسولین
دیابت نوع 2
چاقی
بیماری قلبی و فشار خون بالا ( بیماری قلبی-عروقی)
اختلالات خلقی
روش درمان تخمدان پلی کیستیک
اگر کمی بالاتر بروید و رژیم غذایی را یک بار دیگر بخوانید، برای کنترل علائم میتوانید به راحتی با رعایت یک رژیم غذایی سالم و اصولی اقدام کنید ولی متاسفانه درمانی هنوز برای این اختلال هورمونی پیدا نشده است.
مراقبت ها برای کنترل علائم به چندین فاکتور بستگی دارد که شامل علائم شایع و سایر بیماری هایی که مبتلا هستید و تصمیم برای باردار شدن بستگی دارد.
اصلاح سبک زندگی
اولین اقدام بیشتر اوقات این است که پزشک به شما توصیه میکند تغییراتی جدی در برنامه ها و عادات زندگی تان ایجاد کنید؛ کم کردن وزن با رعایت یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی بیشتر.
این دو مورد تأثیر چشمگیری بر کاهش بسیاری از علائم اختلال و بیماری های مرتبط با آن دارد.
هورمون درمانی و دارودرمانی برای تخمک گذاری
قرص کلومید (کلومیفن) یکی از رایج ترین گزینه هاست که باعث تحریک تخمک گذاری و رشد فولیکولی می شود. بیماران مبتلا به تنبلی تخمدان ممکن است هورمون های محرک فولیکول، پروژسترون یا درمان خاص برای تولید استروژن دریافت کنند.
ما از هورمون درمانی برای ساخت دوباره چرخه رحمی کمک میگیریم. اگر تخمک گذاری نداشته باشید این روش برای افزایش تخمک گذاری نیست و باعث ریزش دیواره رحم می شود. اگر دیواره رحم ساخته شود ولی ریزش نداشته باشد خطر سرطان رحم در کمین سلامتی شماست.// متخصص باروری
مواد محرک به انسولین
این روش درمانی باعث می شود تا بدن واکنش بیشتری به انسولین نشان بدهد و سطح گلوکز را در حالت ثابت تری قرار میدهد. در زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک ممکن است این روش در رفع مشکلات زیر مؤثر باشد:
از بین رفتن جوش و کاهش رشد زائد مو
بهبود کاهش وزن
کم تر شدن سطح کلسترول خون
منظم شدن چرخه قاعدگی
کاهش نسبی ناباروری
پزشک، بااینکه این روش درمانی مورد تأیید سازمان غذا و دارو نیست، ممکن است از داروهای محرک انسولین برای بهبود علائم استفاده کند. اگر در این مورد هرگونه نگرانی دارید بهتر است با پزشک خود درمیان بگذارید.
ضدآندروژن ها
فراموش نکنید که این دسته از داروها باعث کاهش سطح آندروژن در بدن زن می شوند یا حتی جلوی تولید آن را میگیرند. آن دسته از زنانی که تنبلی تخمدان دارند با این داروها جلوی افزایش رشد موی زائد و جوش صورت را هم میتوانند بگیرند.
همچنین ناگفته نماند که ضدآندروژن ها هم مثل داروهای سنتز انسولین مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا نیستند ولی پزشک شما ممکن است آن را به شما توصیه کند. اگر درمورد این دسته از داروها نگرانی دارید حتما با پزشک صحبت کنید تا راهنمایی های لازم را در اختیار شما قرار بدهد.
من رفتم دکتر و اینوفولیک ودوفاستون ومتفورمین میخورم. برای درمان گیاهی هم تخم هویج، رازیانه، عسل وسیاهدانه و پنج انگشتی هم خوبه.// دختر تبریز
میتونم با وجود تنبلی تخمدان باردار بشم؟
بله بسیاری از زنان مبتلا هم باردار می شوند. هرچند این دسته از زنان بیش از زنان سالم درمعرض خطر سقط جنین قرار دارند. اگر قصد اقدام دارید لازم است حتما با پزشک خود درمورد برنامه ریزی تان صحبت کنید تا درصورت تجویز هرنوع دارو برای تنبلی تخمدان، تغییراتی در روند دارودرمانی برای محافظت از اقدام شما و پیشگیری از آسیب آینده به جنین ایجاد کند.
درمانی وجود دارد؟
یادآوری میکنیم که درمانی برای این اختلال هورمونی هنوز شناسایی نشده است و بدون مراقبت هم از بین نمی رود. البته بعضی از کیست ها بعد از مدتی خود به خود ناپدید می شوند.
باید اضافه کنیم حتی پس از ورود به دوران پساقاعدگی هم زنان مبتلا همچنان آندروژن بالایی دارند و همچنین از مقاومت انسولین رنج می برند. پس بااین اوصاف خطرات تنبلی تخمدان همیشه با فرد است.
با وجود چنین شرایط خاصی بهتر است درصورت وجود سابقه خانوادگی هرچه زودتر برای تشخیص علائم اقدام کنید تا جلوی عواقب بعدی آن (دیابت، مشکلات وزنی و سرطان) گرفته شود.
سخن مینت با شما
در پاسخ به این سوال که “برای تنبلی تخمدان چه بخوریم؟” باید گفت که سبزیجات، گوشت ارگانیک، مواد غذایی دارای آنتی اکسیدان، چربی‌های مفید، و غلات سبوس‌دار. و در مقابل، باید از مصرف موادغذایی فراوری شده، چربی‌های مضر، لبنیات، سویا و گلوتن پرهیز کنید.
دیدگاهتان را بنویسید