زمانیکه نوزاد شما بخواهد زودتر از زمان تعیین شده به دنیا بیاید در علم پزشکی و مامایی با اصطلاح زایمان زودرس Premature labor یا پری ترم لیبر شناخته می‌شود. به بیان ساده‌تر اگر سه هفته زودتر از زمان تعیین شده برای زایمان، روانه بیمارستان و آماده به دنیا آوردن نوزادتان شوید مجبور هستید تا زودتر از تاریخ مشخص شده، زایمان کنید.
باخواندن این بند احتمالاً دچار نگرانی مضاعفی خواهید شد و احساس می‌کنید قرار گرفتن در چنین موقعیتی مثلاً زایمان زودرس در هفت ماهگی چقدر میتواند برهم زننده آرامش و برنامه ریزی‌های شما باشد. اما خبر خوب اینکه پزشکان می‌توانند کارهای زیادی برای به تأخیر انداختن این اتفاق زودهنگام انجام دهند. صبور باشید و تا پایان مقاله بمانید.
هرچه نوزاد شما بیشتر در جنین بماند و فرایند رشد طبیعی خود را تا روز موعود سپری کند، هردو پس از تولد درگیر مشکلات کمتری خواهید شد.
چرا زایمان زودرس اتفاق می افتد؟
تصور تن دادن به چنین موقعیتی هم میتواند آزاردهنده باشد. بنابراین لازم است فاکتورهای تأثیرگذار را که باعث بروز این نوع زایمان می‌شوند به خاطر بسپارید:
- سیگارکشیدن زن باردار یا سیگاری بودن پیش از اقدام به بارداری
- افزایش وزن زیاد یا لاغری شدید پیش از بارداری
- مراقبت‌های ضعیف در دوران حاملگی
- مصرف نوشیدنی‌های الکلی یا مواد مخدر در دوران بارداری
- ابتلا به فشار خون بالا، پره اکلامپسی (فشارخون بارداری)، دیابت، اختلالات لختگی خون یا عفونت
ناهنجاری های جنینی و زایمان زودرس
- نواقص نوزاد در دوران حاملگی
- بارداری با روش IVF
- بارداری دوقلو یا چندقلو
- پیشینه زایمان زودتر از موعد در پرونده پزشکی فردی، درخانواده یا اقوام
- فاصله کم بین دو بارداری
نشانه‌های زایمان زودهنگام کدام است؟
برای مدیریت چنین موقعیتی لازم است اقدامات لازم را برای پیشگیری از وقوع بدانید و انجام دهید. اولین مرحله، توجه به علائم است. با مشاهده یا احساس هریک از موقعیت‌های زیر باید فوراً دست به کار شوید و اولین اقدام، اطلاع به پزشک یا ماما است:
کمردرد- این وضعیت معمولاً در قسمت پایینی کمر پیش می‌آید؛ یا مداوم است یا مقطعی ولی درهرصورت از بین نمی رود حتی اگر بدنتان را در حالت بهتری قرار دهید.
انقباضات– هر ده دقیقه یا بیشتر دچار چنین حالتی می‌شوید و سرعت و شدت آن هم بیشتر و بیشتر می‌شود. همچنین گرفتگی در ناحیه پایین شکم که شبیه به گرفتگی قاعدگی است. خوب است بدانید که تجربه‌ای شبیه به درد خروج گاز از معده خواهید داشت که ممکن است همراه با اسهال باشد.
ترشحات آبکی– این ترشحات در واژن یا به شکل حالت تهوع و استفراغ و اسهال هستند. حتی اگر خفیف هستند لازم است پزشک خود را باخبر کنید. فراموش نکنید اگر این وضعیت بیش از هشت ساعت ادامه داشته باشد باید به اطلاع پزشک برسد.
افزایش فشار لگنی یا واژینال
خونریزی واژینال از جمله خونریزی سبک
البته ناگفته نماند که یک سری از این نشانه‌ها، مثل کمردرد، شبیه علائم اولیه بارداری هستند. ولی بهتر است هشدار را با توجه به موقعیت حساسی که دارید جدی بگیرید. هرگونه نشانه‌ای باید بررسی شود.
انقباضات هشدار دهنده درمورد زایمان زودرس
اگر این علامت را در خود مشاهده می‌کنید لازم است هوشمندانه دست به کار شوید چون اقدام به موقع یکی از مهم‌ترین روشها برای شناسایی زایمان زودتر از موقع است. با هم بخوانیم:
◄ انگشتها را روی ناحیه شکمی قرار دهید؛ احساس سفتی و نرمی رحم یعنی انقباض.
بررسی رحم برای تشخیص زایمان زودرس
◄ زمانبندی انقباض؛ زمان شروع هر گرفتگی تا شروع مورد بعدی را یادداشت کنید.
◄ مدیریت انقباض؛ تلاش کنید جلوی بروز آن را با باز کردن پاها، تغییر حالت نشستن، آرام سازی عضلانی یا نوشیدن یکی دو لیوان آب بگیرید.
درصورتیکه این حالت هر دقیقه به سراغ شما می‌آید یا فاصله آن کمتر می‌شود یا اگر دردی دارید که شدید است و از بین نمی‌رود، حتماً به پزشک یا ماما خبر بدهید.
بسیاری از زنان در سه ماهه آخر بارداری دچار موقعیت زایمان غیرواقعی معروف به انقباضات برکستن هیکس می‌شوند. البته بی خطر و در واقع نوعی آمادگی مقدماتی بدن برای روز زایمان واقعی است. این انقباضات همیشگی نیستند و با تغییر وضعیت یا استراحت از بین می‌روند.
آیا باید بستری شوم؟
بعد از اینکه پزشک یا ماما علائم را بررسی و ارزیابی کلی در مورد شما و جنین انجام داد، احتمالاً دستور بستری می‌دهد. اقدامات لازم بعد از بستری که زیر نظر ماما انجام می‌شود شامل موارد زیر است:
- بررسی پرونده پزشکی از جمله داروهایی که در دوران حاملگی مصرف می‌کرده‌اید.
- بررسی ضربان قلب، فشارخون و دمای بدن
- سونوگرافی جنین برای ارزیابی ضربان قلب نوزاد و انقباضات شما
- تست ترشحات دهانه واژن برای بررسی میزان فیبرونکتین جنین در هفته 22 بارداری تا هفته 34 بارداری برای پیش بینی زایمان زودرس
- آزمایش ادرار یا عفونت دهانه رحم
- بررسی میزان گشودگی دهانه رحم
اقدامات لازم پس از تشخیص زایمان زودرس
این تزریق میتواند جلوی زایمان زودهنگام را بگیرد و گرفتگی رحم را کمتر کند.
ممکن است بعد از تشخیص زایمان زودهنگام لازم باشد درمان‌های زیر را انجام دهید:
- تزریق وریدی
- تجویز دارو برای تسکین رحم و توقف زایمان
- تجویز آنتی بیوتیک
ناگفته نماند درصورتیکه مراقبت‌های بالا اثربخش نباشد و ماما تشخیص زایمان زودرس قطعی را بدهد، لازم است خود را آماده کنید. البته ممکن است دلایل دیگری مثل عفونت مایع امنیوتیک و رحم یا بیماری‌هایی مثل پره اکلامپسی شدید تشخیص داده شود.
همچنین به دلیل بروز موقعیت‌های بحرانی زیر دستور زایمان زودرس مقرر صادر می‌شود:
◄ عملکرد ضعیف جنین به دلیل وضعیت جفت سرراهی placenta previa (جفت، دهانه رحم را می‌پوشاند) که باعث خونریزی زیادی می‌شود.
◄ وضعیت جداشدگی زودرس جفت placental abruption که از هفته بیستم بارداری معمولاً اتفاق می افتد.
◄ وجود نقایض مادرزادی یا بروز ناهنجاری‌های خاص
برخلاف تصور عموم، با استراحت کردن نمی‌توان جلوی زایمان زودهنگام را گرفت.
آیا امکان پیشگیری از زایمان زودرس وجود دارد؟
بله! با داشتن سبک زندگی سالم و رعایت یک رژیم بارداری اصولی و جدی. هر دو فاکتور، مهم‌ترین نکات توصیه شده به هر زن بارداری است که پیش از اقدام به بارداری باید به آن توجه کند.
البته ناگفته نماند، امکان پیشگیری از بروز چنین وضعیتی کم ولی رعایت موارد زیر اثرگذار است:
- نگران نباشید و ذهن خود را از هجوم فشارهای روانی دور کنید.
- هرزمان که به کمک نیاز دارید حتماً آن را درخواست کنید.
- به بهداشت دهان و دندان اهمیت بدهید. شاید موضوع چندان مهمی به نظر نرسد ولی براساس مطالعات انجام شده، ارتباطی بین زایمان زودهنگام و بیماری‌های دهان و دندان وجود دارد.
- قطعاً لازم است تا سیگار و نوشیدنی‌های الکلی را کنار بگذارید.
سخن پایانی
ماما یا پزشک متخصص تا آخرین هفته‌های بارداری کنار شماست تا در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرعادی، دستورهای لازم را تجویز کند. ممکن است با سونوگرافی واژینال برای اندازه گیری ارتفاع دهانه رحم بخواهد خطرات احتمالی را بررسی کند. نگران نباشید چون این اقدام از هفته بیستم بارداری تا هفته 28 بارداری لازم است که انجام شود.
جالب است بدانید که در پژوهش‌های اخیر به تأثیر درمان هورمونی با پروژسترون در پیشگیری از زایمان زودرس پرداخته شده است. تزریق واژینال پروژسترون در صورت تشخیص کوتاه بودن دهانه رحم تجویز می‌شود.
همچنین زنانی که تجربه این نوع زایمان یا دو زایمان با فاصله کم را داشته باشند برای کاهش خطرات زایمان زودرس، دز مشخصی از این هورمون را دریافت می‌کنند.
منبع: webmd
دیدگاهتان را بنویسید