دلایل تنگی نفس در بارداری کدام است؟ + راهنمای درمان خانگی تنگی نفس

شما با همان علائم اولیه بارداری پا به دنیای عجیب و شگفت انگیزی میگذارید که هرهفته اتفاق جدیدی را برای بدن مادر و جنین رقم می زند. از تغییرات حسی و روحی گرفته تا علائم سخت و سنگینی مثل حالت تهوع، ورم دست و پا، بی حالی یا خستگی شدید و از همه شایع تر، تنگی نفس در بارداری، کاری میکنند که گاهی با خودتان زمزمه کنید « چطور میتوانم تا هفته 41 بارداری دوام بیاورم!»

اجازه بدهید با گزارش یک آمارگیری که در سال 2015 میلادی انجام شد، شروع کنیم؛ حدود 60-70 % زنان تجربه تنگی نفس در بارداری داشته اند که نام دیگر آن دسپنیا dyspnea است. در پزشکی این موقعیت به دلیل رشد رحم و فشارآمدن به بخش فوقانی شکم و ریه ها اتفاق می افتد و دلیل دوم، افزایش سطح هورمون هاست.

دراین مقاله قصد داریم یکی از علائم شایع در دوره حاملگی یعنی تنگی نفس در بارداری را با جزئیات بیشتری بررسی کنیم و آگاهی شما را برای مدیریت بهتر وضعیت افزایش بدهیم.

چرا تنگی نفس در بارداری اتفاق می افتد؟

همانطور که بالاتر توضیح دادیم، این وضعیت در دوره بارداری کاملا عادی و همه گیر است. پزشک معمولا نمیتواند به دلیل مشخصی برای بروز تنگی نفس اشاره کند و فقط آن را یکی از نشانه های معمول در دوره حاملگی شما معرفی میکند.

اما خوب است بدانید که تنگی نفس در بارداری معمولا خطری ندارد اگرچه در بعضی از موارد، یک سری از مشکلات جدی در دوران بارداری زن باعث تنگی نفس می شوند. درمان، عموما شامل روش های خانگی می شود مگراینکه واقعا مشکل خاصی وجود داشته باشد که نیاز به تجویز دارو داشته باشید.

تنگی نفس در دوره بارداری اغلب در سه ماهه اول اتفاق می افتد و دلایل بروز آن تغییرات زیستی و جسمی مرتبط با بارداری است. این دلایل شامل رشد مداوم رحم تا تغییرات متناسب با وضعیت قلب می شود.

آیا تنگی نفس در بارداری نگران‌کننده است؟

برخی از زنان ممکن است فورا متوجه تغییراتی در وضعیت تنفس خود شوند درحالیکه عده دیگری در سه ماهه دوم و سوم بارداری تفاوت هایی در ریتم تنفس خود احساس میکنند.

تنگی نفس در سه ماهه اول بارداری

جنین در سه ماهه اول چندان بزرگ نمی شود که باعث تغییرات تنفسی در بارداری باشد. درواقع از سه ماهه اول حاملگی که تقریبا تا هفته چهاردهم بارداری طول میکشد، مصرف اکسیژن فرد بیشتر می شود.

دیافراگم، بافت ماهیچه ای نواری شکل که قلب و ریه ها را از شکم جدا میکند، تا 4 سانتی متر در این سه ماه رشد میکند. حرکات دیافراگم باعث پر شدن کامل ریه ها با اکسیژن می شود. جالب است بدانید که برخی از زنان باردار ممکن است کاملا متوجه تنفس کامل خود باشند درحالیکه عده دیگری نتوانند کامل و عمیق نفس بکشند.

هرچه دیافراگم تغییر میکند، مادر آینده هم، به دلیل افزایش سطح هورمون های استروژن و پروژسترون ( دو هورمون ضروری برای رشد جنین)، سریع تر نفس میکشد. ناگفته نماند که پروژسترون یک محرک تنفسی هم به شمار می رود که باعث میشود فرد تندتر نفس بکشد.

خوب است بدانید که مقدار هورمون پروژسترون در طول دوره بارداری بیشتر می شود. البته توجه داشته باشید اینکه سریع تر نفس می کشید ضرورتا به معنی تنگی نفس نیست بلکه در برخی از زنان شامل تغییراتی در الگوی تنفسی شان می شود.

تنگی نفس در سه ماهه دوم

بسیاری از زنان در سه ماهه دوم ممکن است دچار تنگی نفس بیشتری شوند که تقریبا تا هفته 28 بارداری ادامه دارد. در مطالعه انجام شده در 1970 میلادی، 31% از 62 شرکت کننده باردار دارای شرایط خوب، تقریبا تا هفته نوزدهم بارداری دچار تنگی نفس شدند.

بزرگتر شدن رحم، دلیل شایع تنگی نفس در بارداری سه ماهه دوم است. اگرچه یک سری تغییرات در عملکرد قلب هم باعث بروز این وضعیت می شود. جالب است بدانید که با افزایش چشمگیرحجم خون در این دوره، قلب هم وظیفه دارد این حجم زیاد را با قدرت بیشتری به سراسر بدن و جفت پمپاژ کند. این تغییر در فعالیت قلب هم باعث تنگی نفس می شود.

تنگی نفس در دوره بارداری سه ماهه سوم

با ورود به هفته 29 بارداری، تنفس ممکن است یا ساده تر شود یا دشوار که این وضعیت تامیزان زیادی بستگی به موقعیت رشد سر نوزاد دارد. پیش از اینکه چرخش نوزاد شروع شود و رو به لگن بچرخد، سر او احتمالا زیر ناف قرار میگیرد و به دیافراگم فشار می آورد. این موقعیت باعث نفس تنگی مادر می شود.

بنابر گزارش مرکز ملی منابع سلامت زنان NWHRC، این نوع تنگی نفس در بارداری معمولا بین هفته 31 بارداری تا هفته 34 بارداری اتفاق می افتد که ممکن است به صورت سرفه های خشک ادامه دار باشد.

چگونه تنگی نفس در بارداری را کنترل کنم؟

تأثیر شکم بند حاملگی را بر کنترل تنگی نفس در بارداری جدی بگیرید.

بله میدانیم که تنگی نفس حال ناخوشایندی به شما می دهد و اجازه فعالیت روزانه بهتر را از شما میگیرد. باید اضافه کنیم که هنوز مطالعات کافی درمورد درمان های مشخص دسپنیا یا تنگی نفس در این دوره انجام نشده است. البته ناگفته نماند که با رعایت چند نکته زیر میتوانید بهتر نفس بکشید:

◄ وضعیت بدنی مناسب– اگر درست بنشینید و بایستید کمک میکنید تا رحم فاصله بیشتری از دیافراگم داشته باشد. استفاده از شکم بند حاملگی هم به مدیریت وضعیت بدنی تان کمک میکند.

◄ استفاده از بالش حمایتی– بالش های حمایتی بالاتنه در زمان خواب باعث می شوند تا نیروی جاذبه، رحم را به سمت پایین بکشد و در نتیجه ریه ها فضای بیشتری داشته باشند. اینکه کمی به چپ بغلتید هم کمک میکند تا رحم از دریچه آئورت قلب- شریان اصلی انتقال دهنده خون دارای اکسیژن به سراسر بدن- دور شود.

◄ تمرین تنفس– تکنیک تنفس مثل تنفس لماز Lamaze breathing روش تأثیرگذاری است. تمرین این تکنیک یا هر روش تنفس دیگر ممکن است در زمان زایمان هم به کمک شما بیاید. تمرین کردن آن را فراموش نکنید.

کنترل تنگی نفس با تمرین تنفس مخصوص زایمان

◄ همراهی با بدن– توصیه ما این است که دوستدار بدنتان باشید و زمانیکه متوجه علائم تنگی نفس در بارداری می شوید، با آنها همراه شوید. وقتی متوجه تنگی نفس می شوید دست از فعالیت بکشید و کمی به خودتان استراحت بدهید. فراموش نکنید که هرچه بارداری شما جلوتر می رود، توانایی فعالیت شما هم محدودتر می شود.

سخن ما با شما

تنگی نفس در بارداری از جمله علائم شایع در این دوره است که خواه ناخواه آن را تجربه خواهید کرد. این وضعیت از سه ماهه اول بارداری شروع می شود و ممکن است با گذر زمان و افزایش فشار رحم در حال بزرگ شدن به دیافراگم و ریه ها و همچنین تغییرات هورمونی، شدیدتر شود.

خوب است بدانید که تنگی نفس در این دوره خطرناک نیست و با رعایت چند نکته مثل بهبود وضعیت بدنی، استفاده از بالش حمایتی در زمان خواب و تنفس صحیح میتوانید با تنگی نفس کنار بیایید. درصورتیکه نفس تنگی اختلال جدی در فعالیت روزانه تان ایجاد کرده باشد موضوع را با ماما در میان بگذارید تا در صورت لزوم درمان پزشکی مناسب را برایتان تجویز کند.

منبع: medicalnewstoday